سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سید حبیب الدین مشهور به سید عبدالکریم هاشمی نژاد از روحانیون انقلابی و سخنرانان پرشور نهضت امام خمینی در مبارزه علیه رژیم پهلوی بود که در پی انفجار نارنجک در ۱۳۶۰ ش به شهادت رسید.
[ویرایش]
هاشمی نژاد در ۵ مرداد ۱۳۱۱ در
شهرستان بهشهر استان مازندران زاده شد. پدرش سیدحسن بهشهری کاسبی ساده و کم بضاعت بود که شعبهٔ نفت فروشی داشت و مادرش نیز از سلالهٔ سادات بود و ساره نام داشت. از ۱۳۱۷ ش تحصیلات دوره شش سالهٔ ابتدایی را در مدرسه شاه عباس بهشهر آغاز کرد و تا پایان آن دوره هم زمان پدر را در کسب و کار یاری رساند. سپس به تحصیل علوم دینی علاقه مند شد و در ۱۳۲۵ ش به
حوزۀ علمیه آیت الله شیخ محمد کوهستانی در روستای کوهستان در نزدیکی زادگاهش رفت پس از تحصیل علوم دینی و گذراندن دوره های مقدماتی و بخشی از سطح در ۱۳۲۹ ش با اجازه استادش راهی
حوزه علمیه قم شد. در
مدرسه حجتیه قم بیش از ده سال از استادانی همچون
آیت الله بروجردی ؛
آیت الله صدوقی ؛
محقق داماد ؛
سیدرضا صدر و
میرزا محمد مجاهدی تبریزی بهره گرفت و بر دانسته هایش افزود همزمان حدود هشت سال ،هم دورۀ خارج اصول را نزد
امام خمینی طی کرد و کمی هم از ایشان فقه آموخت آشنایی وی با امام و تحصیل نزد ایشان سبب علاقه مندی ویژهٔ او به امام گردید که تا زمان شهادت پایدار ماند. او همچنین از دوست و هم حجره ای اش
شیخ علی کاشانی (فریدالاسلام) در مقام استاد اخلاق بهرهٔ فراوان گرفت و انس و الفت و ارادت ویژه ای به او یافت هاشمی نژاد در این دوران طی سفری یک ساله در ۱۳۳۴ش به نجف از دانش آیات
سیدابوالقاسم خوئی ،
سیدمحسن حکیم و
سید عبدالهادی شیرازی نیز استفاده برد در بازگشت به قم تا ۱۳۴۰ ش تحصیل و تدریس و تبلیغ را پی گرفت.
[ویرایش]
در پی فوت آیت الله بروجردی در ۱۳۴۰ ،ش به مشهد رهسپار گشت و در آنجا اقامت گزید و از محضر آیت الله
سیدهادی میلانی و
شیخ مجتبی قزوینی هم سود جست و به مقام
اجتهاد نائل آمد. آنگاه خود به تدریس علوم دینی اشتغال یافت از همین زمان فعالیتهای سیاسی علیه رژیم پهلوی را آغاز کرد با بهره گیری از منابر و مساجد و مراکز مختلف اجتماعی - مذهبی به پرپایی جلسات تبلیغی و وعظ و خطابه پرداخت و اذهان را نسبت به وضعیت ایران و حاکمیت رژیم پهلوی روشن کرد ماههای محرم و صفر و ،رمضان ایام مناسبی برای سفرهای تبلیغی وی به شهرهای مختلف کشور بود که طی آن با طرح مسائل جدید به سؤالات و مشکلات علمی و اجتماعی مردم پاسخ میگفت و آنان را نسبت به عملکرد حاکمیت ایران حساس میساخت سخنرانی های وی سبب شد که
ساواک وی را تحت تعقیب قرار دهد و مراقب فعالیتهای وی گردد با شکل گیری نهضت امام خمینی فعالیتهای وی نیز جلوه و رونق بیشتری یافت آن گونه که سخنرانیهای پرشور و معترضانه و منتقدانه وی نسبت به
رژیم پهلوی از ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ ش باعث دستگیری و بازداشت وی در بیش از پنج بار گردید نخستین بار زمانی که در ایام محرم سال ۱۳۴۲ش برای ایراد چند سخنرانی به تهران آمده بود و در
مسجد مروی سرای ملاعلی ،بازار هیئت یزدیها و هیئت حسینی به منبر رفته و سخنانی علیه رژیم پهلوی ایراد کرد در ساعت ۲ بامداد روز ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ در منزلی که سکونت یافته بود بازداشت شد و در زندان شهربانی با چند تن دیگر از روحانیون بازداشت شده از جمله آیت الله
مرتضی مطهری ؛
محمدتقی فلسفی و
صادق خلخالی محبوس گشت تا اینکه در ۲۴ تیرماه آزاد گردید. متعاقب ،رهایی بدان جهت که در ۱۳۳۵ ش در مشهد ازدواج کرده بود و فضای شهر را نیز برای فعالیت مناسب میدید به آنجا رفت و کارهایش را پی گرفت او به مناسبتهای مختلف سخنرانیهای افشاگرانه کرد و از که اعتبار و شهرت و جایگاه بالایی در میان مردم برخوردار شد تا حدی حاضرین در جلسات سخنرانی وی را چند هزار نفر ذکر کرده اند
هاشمی نژاد انتقادهایش را از اعمال حاکمیت پهلوی با انجام سخنرانیهای متعدد در مهر ماه ۱۳۴۲ در مشهد دنبال کرد او طی پانزده شب ،سخنرانی اعتراض خویش را نسبت به بازداشت امام خمینی و دیگر افراد در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ اعلام کرد و ضمنا از تلاشهای
آیت الله میلانی برای آزادسازی امام و دیگر افراد تجلیل نمود آنگاه طی سه شب ۲۱ و ۲۲ و ۲۳ مهر ماه در
مسجد فیلی (واقع در محله پایین خیابان نواب صفوی کنونی) با حضور چند هزار نفری مردم به
وعظ و
خطابه پرداخت. اعتراض به مجلسین سنا و شورای ملی ،بازداشت امام خمینی، قرض دولت از آمریکا و یهودیان، لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی و تهدید نخست وزیر وقت
اسدالله علم از جمله محورهای سخنان او بود گفته های او سرانجام باعث صدور دستور جلب وی گردید، از این رو نیروهای ساواک و نظامی در ۲۳ مهر با حضور در مسجد فیلی وی برای دومین بار بازداشت کردند؛ اما در تقابل با مستمعین که با هجوم به مأمورین قصد ممانعت از بازداشت و انتقال هاشمی نژاد را داشتند اقدام به تیراندازی کردند و در نتیجه دو نفر شهید و پنج نفر مجروح شدند. بدین ترتیب او بازداشت و همراه با کتک بسیار به زندان لشکر ۷۷ خراسان برده شد. بازداشت وی و ضرب و شتم و کشته و مجروح شدن مردم اعتراض های بسیاری را برانگیخت که خواهان رسیدگی به این حادثه و مجازات عاملان آن بودند سرانجام این ،اعتراضها، بویژه موضع گیریهای آیت الله میلانی به عنوان مهمترین
مرجع تقلید ساکن مشهد و
ایت الله خویی از نجف سبب آزادی هاشمی نژاد پس از ۹۱ روز حبس در
سلول انفرادی در ۲۴ دی ۱۳۴۲ گردید پس از رهایی با مسافرت به شهرهای مختلف و سخنرانی فعالیتهایش را تداوم بخشید. تا اینکه در ۱۳۴۴ ش از ده شب سخنرانی در
مسجد سید اصفهان در حالی که به شیراز رفته بود برای سومین بار به جرم سخن گویی بر ضدرژیم بازداشت و پس از انتقال به ،اصفهان بیش از دو ماه در زندان آنجا محبوس گردید. تأسيس كانون فرهنگی "جوانان" در شهر مشهد و در پی آن بنیان گذاری کانون بحث و انتقاد دینی در همانجا در ۱۳۴۳ ش از بارزترین فعالیتهای سیاسی - فرهنگی وی بود در ظاهر این کانون محل پاسخگویی به شبهات دینی و سؤالات اعتقادی بود؛ اما در عمل مرکزی برای فعالیتهای سیاسی و فرهنگی علیه رژیم پهلوی به حساب می آمد. کانون از ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۱ش، فعال بود تا اینکه هاشمی نژاد از سوی ساواک
ممنوع المنبر و ممنوع از شرکت در جلسات کانون گشت. وضعیت آمریکا و اسرائیل در ایران، فروش گوشت خوک، وضعیت بد هنر و هنر پیشه های سینما، رواج خرافات و غربگرایی و اندیشه های ضددینی و غیر اخلاقی از جمله مسائلی بود که وی در سخنانش بدانها توجه و هشدار میداد.
هاشمی نژاد هم گام با نهضت امام خمینی از هر موقعیتی برای اعلام مخالفت و ابراز اعتراض خویش بر ضد حکومت بهره میگرفت. او که دیگر روحانی و واعظ سرشناسی در مشهد گشته و آوازه اش به شهرهای مختلف رسیده بود به دلیل حضور و تهییج و راه اندازی
تظاهرات اعتراض آمیز نسبت به
کشتار ۱۷ خرداد ۱۳۵۴ شهر قم و برانگیختن احساسات طلاب
مدرسه میرزا جعفر و آیت الله میلانی بار چهارم در ۱۸ تیر ۱۳۵۴ در مشهد دستگیر و به دو سال حبس در
زندان وکیل آباد محکوم گردید که تا ۲۰ خرداد ۱۳۵۶ به طول انجامید. او تا پیروزی انقلاب همگام و همراه با آیت الله
سیدعلی خامنه ای و
شیخ عباس واعظ طبسی به مبارزاتش ادامه داد تا اینکه در پی صدور و امضای اعلامیه هایی چند علیه رژیم برای پنجمین مرتبه بازداشت گردید. البته پس از ۲۴ ساعت در پی فشارهای مختلف به ،رژیم از جمله
تحصن مردم در منزل آیت الله
سید عبدالله شیرازی آزاد شد. پس از آن ساواک با پرتاب مواد منفجره به داخل منزل وی سعی کرد وی را از میان بردارد اما موفق نشد.
[ویرایش]
با پیروزی انقلاب اسلامی هاشمی نژاد شوق دیدار با امام خمینی به تهران آمد و پس از دیدار با امام در
مدرسه علوی به مشهد بازگشت و به تلاش در جهت استقرار نظام جمهوری اسلامی همت گماشت او دبیر
حزب جمهوری اسلامی در خراسان گشت و با سفر به کشورهای
لیبی و
سوریه در خرداد ۱۳۵۸ و
ژاپن و
بنگلادش در بهمن ۱۳۵۹ پیام رسان انقلاب اسلامی به دیگر سرزمین ها گردید در مجلس خبرگان قانون اساسی مرداد ۱۳۵۸ از سوی مردم استان مازندران به نمایندگی برگزیده شد. او که با آیت الله خامنه ای دوستی و صمیمیت بسیار داشت همراه او به جبهه های جنگ عراق علیه ایران سفر می کرد.
[ویرایش]
وی سرانجام در صبح روز ۷ مهر ۱۳۶۰ مصادف با سالروز شهادت
امام جواد علیه السلام به شهادت رسید یکی از اعضای
سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به نام
هادی علوی فتیله چی او را که در حال خروج از کلاس آموزشی در محل حزب جمهوری اسلامی مشهد بود از پشت بغل کرد و با کشیدن ضامن
نارنجک آن را منفجر کرد و وی را به شهادت رساند. در پی آن در مشهد سه روز
عزای عمومی اعلام شد و در دارالزهد حرم حضرت رضا به خاک سپرده شد امام خمینی که سالها پیش وی را شمشیر بران اسلام خوانده بودند طی سخنانی درباره وی گفتند: من از نزدیک با او و خصال و تعهدش آشنا بودم و آن را لمس کرده بودم و مراتب فضل و مجاهدت او بر اشخاص آشنا پوشیده نیست».
[ویرایش]
هاشمی نژاد بیش از ده کتاب و چندین مقاله در نشر اسلام و آموزه های اسلامی نوشته و منتشر کرده است که مناظره دکتر وپیر او که نخستین بار در ۱۳۳۹ ش به چاپ رسید مشهورترین آنهاست این کتاب که در زمینه مسائل دینی اجتماعی و اعتقادی است از سوی ساواک ممنوع و جمع آوری گردید با این حال تاکنون با اصلاحاتی چند بیش از بیست مرتبه منتشر شده است. درسی که حسین به انسانها آموخت مسائل عصر ما اصول پنجگانه اعتقادی ( ۲) جلد از دیگر آثار اوست.
