مرگ بر شاه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مرگ بر شاه یکی از فراگیرترین
شعارهای دوره انقلاب اسلامی ایران است. شعار «مرگ بر شاه» هم به دلیل کوتاهی و فشرده بودن و هم از نظر در برداشتن یکی از مهم ترین پیامها و خواسته های مردم، کاربرد فراوانی در اعتراض ها،
راهپیمایی ها و
تظاهرات داشته است. مردم عامل اصلی گرفتاریها و عقب ماندگیهای خود را در شخص شاه میدیدند، از همین رو هرگاه امکان اعتراضی به دست می آوردند شخص اول را در شعارهای خود نشانه می رفتند. به درستی روشن نیست نخستین بار «مرگ بر شاه» در کجا فریاد زده شد و با روی کدام
شبنامه یا
دیوار نوشته شد؛ اما منابع و خاطرات به جا مانده می گوید که این شعار در رویارویی های خیابانی طرفداران
دکتر محمد مصدق با
محمدرضا پهلوی در مرداد ماه ۱۳۳۲ سر داده شده است. این شعار با گستره جغرافیایی بیشتر در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ در شهرهای تهران، قم، تبریز و شیراز هم فریاد زده شد؛ اما در سالهای ۵۷ - ۱۳۵۶ که نهضت اسلامی مردم ایران به اوج خود رسید، «مرگ بر شاه» چه به شکل مستقل و چه به صورت ترجیع بندی از شعارهای دیگر کاربرد فراوانی یافت. مردم به پاخاسته ایران در این زمان تردید نداشتند که نظام شاهنشاهی و آخرین آنها،
سلسله پهلوی ، باید سقوط کند.
شعار «مرگ بر شاه» نه تنها نفی محمدرضا پهلوی، بلکه نفی شیوه حکمرانی، نظام پادشاهی، سلطنت موروثی و حاکمیت یک
دیکتاتور بر ملت بود. از این رو پس از شعار
الله اکبر ، «مرگ بر شاه» بسیار زیاد به کار می رفت.
ای شاه خائن آوارہ گردی خاک وطن را ویران کردیا کشتی جوانان وطن، آه و واویلا کردی هزاران تن کفن / آه و واویلا/ مرگ بر شاه، مرگ بر شاه»
«خون گرفته ایران را/ قزوین و خراسان را کشتند جوانان را/ حامیان قرآن را/ مرگ بر این شاه، مرگ بر این شاه»
«ای شهید حق آیم به سویت/ بهشت موعود در پیش رویت/ مادر ندیده روی تو، الله اكبر/ پدر نشسته سوگ تو، الله اكبر/ مرگ بر شاه، مرگ بر شاه»
غیر از قرار گرفتن «مرگ بر شاه» در دنبال شعارهایی که چند نمونه از آنها یاد شد، این شعار به تنهایی نیز فریاد زده می شد. بویژه به صورت پاسخ گروهی در تظاهرات روزانه و یا فریادهای شبانه بر پشت بام ها؛ یک گروه می گفتند: «بگو!» و گروه دیگر فریاد میزدند: «مرگ بر شاه» و این بسیار تکرار میشد. تاریخ «مرگ بر شاه» از هر زمانی که شروع شده باشد، در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تحقق یافت و رژیم شاهنشاهی و شیوه حکمرانی سلطنتی موروثی از نظام سیاسی ایران حذف شد.
