شهر مهران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
[ویرایش]
شهر مهران در غرب استان ایلام با مساحتی در حدود پانزده کیلومتر مربع در مسیر ایلام - دهلران واقع شده و از غرب با عراق هم مرز است. هوای آن در زمستان معتدل و در تابستان به علت وزش بادهای گرم، بسیار گرم و سوزان است. نژاد مردم مهران کرد نیلی و زبان آنها کردی می باشد. شهر مهران درگذشته «جوچفت» یعنی شهر کج نامیده می شد. غلامرضاخان والی به نام پسرش آن را منصورآباد نام گذاری کرد تا اینکه در شهریور ۱۳۱۴ با تصویب هیئت وزیران، مهران نام گذاری شد. در سفرنامه الموت آمده است که این محل در اصل به سیفی و ملختاوى (دو طایفه از عشایر ناحیه) نامیده می شده است و در سالهای اخیر نگین سبز ایران نام گرفته است. از جمله آثار تاریخی و مذهبی این شهر، غار زیندگان، غارتایه گے تنگه وویله، قلعہ سیاق، قلعه زمستان والی، قلعه امیر آباد، گره چگا، آتشکده و کوشک قینقر، آرامگاه امامزاده سیدمحمد عابد (پیرمحمد) و امامزاده سید حسن را می توان نام برد.
شهر مهران به جهت هم مرز بودن با عراق از جمله شهرهای ایران است که در جریان جنگ توسط ارتش عراق بارها بمباران شد و به کلی ویران گردید و به آثار مذهبی و تاریخی آن خساراتی وارد شد. قبل از هجوم سراسری ارتش عراق به سرزمین ایران از فروردین ۱۱ به طور متناوب شهر مهران و حومه آن با خمپاره و توپخانه هدف حمله قرار می گرفت. از اردیبهشت ۱۳۵۹ به جهت مداومت و شدت نسبی حملات دشمن، تخلیه شهر به تدریج آغاز شد و مردم شهر به شهرهای دیگر ایران رفتند. در ۲۰ شهریور ۱۳۵۹ ارتش عراق همزمان با اشغال
میمک ، شهر مهران را زیر آتش توپخانه قرار داد. با هجوم سراسری نیروهای عراقی در ۲۱ شهریور ۱۳۵۹ به خاک ایران و پس از تصرف پاسگاههای بهرام آباد و فرخ آباد به طرف شهر مهران آمدند و در ۱۲ مهر ۱۳۵۹ در حالی که تعدادی از مردم هنوز در مهران بودند وارد این شهر شدند و شهر را تصرف کردند و با استقرار در این شهر آن را به ویرانه ای تبدیل کردند. اما با انجام عملیات موفقیت آمیز آزادسازی خرمشهر، ارتش عراق از اکثر مناطق اشغالی باقی مانده از
عملیات بیت المقدس از جمله شهر مهران عقب نشینی کرد و بدین ترتیب اولین اشغال شهر مهران پایان یافت. اما آتش خمپاره عراقیها بر این شهر ادامه داشت و شیر همچنان زیر دید دشمن بود.
عملیات والفجر سه در ۷ مرداد ۱۳۶۲ در منطقه مهران به منظور خارج کردن این شهر از دید دشمن انجام گرفت و با تامین برخی از هدفهای عملیات و آزاد شدن شصت کیلومتر مربع از خاک ایران و تصرف چهل کیلومتر مربع از خاک عراق پایان یافت؛ اما شهر همچنان در وضعیت سابق ماند و در تک و پاتکهای نیروهای خودی و ارتش عراق ویران تر میشد. پس از فتح فاو به دست رزمندگان ایرانی و صدمات فراوانی که به ارتش عراق وارد شد، عراق تصمیم گرفت با تاکتیک جدیدی اقدام به سلسله عملیاتی موسوم به
استراتژی دفاع متحرک کند که از جمله آن حمله به منطقه مهران در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۶۵ بود که توانست در مدت ده روز با پشت سر گذاشتن شهر مهران و تصرف
ارتفاعات قلاویزان ، بیست کیلومتر مربع به عمق خاک ایران پیشروی نماید. مشخص بود که از دست دادن این منطقه استراتژیک، حساس و مهم، سقوط شهرهای دیگر اطراف آن از جمله قصرشیرین و سومار را به همراه خواهد داشت که این موضوع باعث تقویت نیروهای دشمن و تضعیف روحیه نیروهای خودی خواهد شد. بنابر این مهران باید هر چه سریع تر آزاد میشد. علاوه بر ضرورت سیاسی نظامی عملیات علیه تهاجمات دشمن در این منطقه، امام خمینی نیز بارها از وضعیت شهر مهران ابراز نگرانی می کردند.
از این رو عملیات سه مرحله ای کربلای یک در جهت آزادسازی شهر مهران در ۹ تیر ۱۳۶۵ با رمز «یا ابوالفضل العباس ادرکنی» آغاز شد و در طی شش روز در ۱۵ تیر ۱۳۶۵ با رشادت و حماسه سازی رزمندگان ایرانی با آزادسازی و تصرف ۱۷۵ کیلومتر مربع از خاک خودی و دشمن، آزادسازی جاده دهلران - مهران - ایلام، شهر مهران و روستاهای اطراف آن با موفقیت کامل پایان یافت و ضربه سختی به ارتش عراق وارد آمد که بازتاب بین المللی گسترده ای داشت و شکست استراتژی دفاع متحرک عراق را به دنیا ثابت کرد. در این عملیات ۹۱۳ تن از نیروهای خودی شهید و صدها تن مجروح شدند. امام خمینی پس از آزادی این شهر فرمودند:
مهران را هم خدا آزاد کرد .
پس از پایان جنگ تحمیلی، مردم این شهر به تدریج به زادگاه خود بازگشتند و به مرمت و بازسازی آن پرداختند. و مهران که در گذشته شهر خون و مقاومت و پیروزی بود، امروز دروازه عبور زائرین به عتبات عالیات در خاک عراق است. همچنین هموطنان ایرانی از شهرهای مختلف کشور به یاد حماسه های هشت سال دفاع مقدس به صورت کاروانهای
راهیان نور برای بازدید از مناطق جنگ زده و مناطق عملیاتی به این شهر مسافرت می کنند.
اقتصاد این شهر بر پایه دامداری، کشاورزی و باغداری استوار است و دارای زمینهای وسیع و هموار می باشد که از سه بخش مرکزی، صالح آباد و ارگوازی تشکیل شده است. در دوران هشت سال دفاع مقدس ۵۸۶۰ نفر در این منطقه به شهادت رسیده اند و از شهدای شاخص این منطقه به
سید محمدرضا دستواره ،
سیدحسین دستواره ،
میرعلی رئیس نژاد و
حبیب الله داودآبادی می توان اشاره کرد. طبق آخرین سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰ جمعیت این شهر ۲۷۵۰۶ نفر گزارش شده است.
فاصله مهران تا
کربلا ۲۸۰ کیلومتر
فاصله مهران تا
کاظمین ۲۸۳ کیلومتر
فاصله مهران تا
سامرا ۴۴۴ کیلومتر
فاصله مهران تا
نجف ۳۰۳ کیلومتر
