شهرستان ساری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شهرستان ساری وسیع‌ترین شهرستان استان
مازندران است که در شرق استان مازندران قرار دارد و از ۶ بخش مرکزی، رودپی شمالی، رودپی، چهاردانگه، دودانگه، کلیجان رستاق تشکیل شده‌است. شهرستان ساری از شمال به
دریای مازندران و از شرق به شهرستان
میاندرود و از جنوب به استان
سمنان و از مغرب به شهرستان‌های
قائمشهر و
سوادکوه و
جویبار محدود می‌شود. مرکز این شهرستان، شهر ساری همزمان، مرکز استان مازندران است.
[ویرایش]
شهر ساری مرکز استان مازندران است. این شهر تا تهران ۲۷۷ کیلومتر فاصله دارد. گفته اند نام ساری، "سارو" بوده این لفظ در لهجه ترکی به معنای "زرد" است. انتخاب این اسم شاید به دلیل وجود درخت پرتقال و میوه های زردرنگ فراوان در آن ناحیه بود. برخی هم گفته اند که ریشه واژه ساری، ساروان برگرفته از نام پرنده معروف "سارو" و پسوند "وان" است، ساری یعنی محلی که سار فراوان دارد. این شهر در گذشته های دور از شهرهای آباد و پرجمعیت ایران بود و بر اثر هجوم قوم مغول غارت شد و شاهد ویرانیهای فراوان بود. در قرن اول هجری، سپهبد فرخان (از اولاد انوشیروان) حاکم طبرستان (مازندران) این محل را به نام پسر خود - سارویه - بنا کرد. در زمان منصور، خلیفه عباسی، شهر ساری که مردمانش
زردشتی مذهب بودند، فتح و مسجد بزرگی در آن ساخته شد. آن زمان ساری محل تجمع سادات زیدی و مرعشی ها بود. در ۲۶۰ ق
یعقوب لیث صفاری بر این شهر حاکم شد و پس از آن آل زیار و آل بویه هم مدتی بر ساری حکومت کردند. تاریخ نویسان در قرن چهارم هجری از پارچه های بافت ساری بسیار تعریف کرده اند. در ۴۲۶ ق که
محمود غزنوی با ورود به این شهر موجب آبادانی ساری گشت. در ۷۹۵ق تیمور لنگ، مازندران را فتح و قتل عام بزرگی در این شهر به راه انداخت. سربداران در قرن هشتم در این ناحیه حضور داشتند. در دوران شاه عباس صفوی کاخها و راههای زیادی در این شهر بنا شد. در دوران آقا محمد خان قاجار بود که مركز خطه مازندران از شهر
بابل (بارفروش) به شهر ساری منتقل شد. در دوره مشروطه، ساری یکی از مراکز آزادی خواهان بود.
در
شاهنامه فردوسی هم بارها از ساری نام برده شده است: چنین تا به شهر بزرگان رسید / از ساری و آمل به گرگان رسید / از دریای گیلان چو ابر سیاه / دمادم به ساری رسید آن سپاه
آرامگاه سلم و تور، از فرزندان شجاع فریدون شاه، در ساری قرار دارد. آب و هوای معتدل و مرطوب و بارش متوسط ساليانه ۷۶۰ میلی متر، لطافت خاصی به این شهر داده است. کوههای پوشیده از جنگل که تا به دامغان و سمنان ادامه دارد، چشم اندازهای زیبایی را برای ساری فراهم آورده است. بیشتر از نیمی از جمعیت شهر ساری در روستاها زندگی می کنند و پایه اقتصادی مردم آن، کشاورزی، دامپروری، باغداری، صید ماهی و پرورش طیور است. مهم ترین محصولات کشاورزی ساری، پنبه، برنج و مرکبات است. صنایع آن کارخانه های روغن کشی، پنبه پاک کنی صابون سازی، فرش ماشینی و نئوپان است.
پیش از انقلاب اسلامی روحانیون ساری برای آگاهی مردم نقشی بسزا داشتند. زمان بازداشت و تبعید امام خمینی در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ تلگرام ها و اعلامیه هایی در حمایت و پشتیبانی از ایشان صادر کردند. زمان شهادت آیت الله سیدمصطفی خمینی در آبان ۱۳۵۶ با برگزاری مجلس ترحیم در مسجد قندهاری اعتراض خود را اعلام کردند و پس از آن حرکت عمومی مردم شهر علیه نظام شاهنشاهی آغاز شد . تحریم جشنهای نیمه شعبان در اعتراض به رژیم شاه، برگزاری بزرگداشتهای متعدد برای چهلم شهدای شهرهای مختلف بویژه شهدای قم و تبریز، شرکت در راهپیمایی عید فطر ۱۳۵۷ش، راهپیمایی در اعتراض به محدودیتهای دولت عراق نسبت به فعالیتهای سیاسی امام خمینی و هجرت ایشان به فرانسه از حرکتهای به یاد ماندنی مردم ساری در روزهای مبارزه علیه رژیم شاه است. دانش آموزان و دانشجویان و فرهنگیان این شهر در اکثر راهپیمایی ها حضور داشتند و بیشتر دستگیرشدگان از این قشر بودند.
مسجد جامع ساری عمده ترین مرکز گردهماییها و اعتراضات در این شهر بود. اعتصاب های گسترده در سطح سازمانهای دولتی (بهداری، دادگستری سرجنگلداری، اقتصاد و دارایی، دخانیات، راه آهن و ...) از دیگر حرکتهایی بود که رژیم شاه را به دردسر انداخت.
شمار شهدای این شهر تا پیروزی انقلاب و در اثر شرارت های
ضدانقلاب به ۸۱ تن رسید. قبل از پیروزی انقلاب، مردم ساری شادمانه در حمایت از فرمان امام خمینی مبنی بر نخست وزیری مهندس بازرگان دست به راهپیمایی زدند. در هفتم تیر ۱۳۶۰
عبدالوهاب قاسمی نماینده شهر ساری در مجلس شورای اسلامی در جریان بمب گذاری دفتر حزب جمهوری اسلامی توسط سازمان مجاهدین خلق (منافقین) به شهادت رسید و در کنار دیگر شهدای هفتم تیر در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.
در دوران دفاع هشت ساله، مردم ساری با پشتیبانی و اعزام رزمندگان همگام با دیگر مردم ایران با دشمن جنگیدند و با ۱۰۹۶ شهید ، دین خود را به بقای انقلاب اسلامی ادا کردند.
