سید محمدحسین طباطبایی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سیدمحمدحسین طباطبایی فیلسوف، عالم، عارف و مفسر تفسير الميزان سال ۱۲۸۱ش در
تبریز به دنیا آمد. اجداد وی همگی از علمای معروف تبریز بودند. پدرش میرزامحمدآقا، روحانی و کشاورز بود. محمدحسین در پنج سالگی مادرش و در ده سالگی پدرش را از دست داد. ۱۲۹۰ش به مکتبخانه رفت و به فراگیری قرآن پرداخت. در همان زمان نزد شیخ محمدعلی سرایی گلستان و بوستان سعدی، اخلاق مصور، انوار سشیلی، تاریخ موجوم، منشأت امیرنظام و ارشادالحساب را فرا گرفت. علاوه بر آن زیر نظر میرزا علی نقی خطاط، خوشنویسی آموخت. شش سال بعد راهی مدرسه طالبیه در زادگاهش شد تا تحصیلات علوم دینی را ادامه دهد. در همان ایام با دختر یکی از بستگانش ازدواج کرد و صاحب دو پسر و دو دختر شد.
علامه طباطبایی، سال ۱۳۰۴ش برای تکمیل تحصیلاتش همراه خانواده و برادرش
سیدمحمدحسن طباطبایی به نجف اشرف رفت. وی در آن شهر در محضر استادش
سید حسین بادکوبه ای با حقیقت حکمت و تفکر فلسفی آشنا شد و در درس استادانی چون آیت الله
محمدحسین نائینی ،
سیدابوالحسن اصفهانی ،
حجت کوه کمری و
سید ابوالقاسم خوانساری حاضر شد و کلیات علم رجال، فقه و اصول و ریاضیات را فرا گرفت. او ضمن کسب تحصیل در رشته های مختلف علوم، موفق به نگارش شش رساله در موضوعات فلسفی شد. علامه علاوه بر کسب مراتب علمی، به مقامات عرفانی و معنوی بالایی رسید. در علم اخلاق و عرفان از مجالس درس
میرزا علی قاضی بهرههای فراوان برد. او از شخصیت های بسیار از جمله
محمدحسین نائینی و شیخ علی قمی
اجازه اجتهاد و روایت گرفت. سال ۱۳۱۴ش به دلیل مشکلات مالی به زادگاهش بازگشت و مدت ده سال در روستای شاه آباد به کشاورزی مشغول شد. در سال ۱۳۲۵ش به قم سفر کرد و با ورود به آن شهر، در
مسجد سلماسی به تفسیر قرآن پرداخت. جلسات تدریس تفسیر، فلسفه، فقه و اصول سبب شد تا شاگردان زیادی به دورش جمع شوند.
مرتضی مطهری ،
محمد مفتح ،
محمدحسینی بهشتی ،
حسن حسن زاده آملی و
عبدالله جوادی آملی از جمله شاگردان برجسته علامه هستند که در تبلیغ و نشر اسلام و همچنین در انقلاب اسلامی نقشی مهم داشته اند.
او در دوران زندگی اش به سرودن شعر علاقه مند بود و به دلایل شخصی قبل از فوتش دیوان اشعارش را از بین برد و تنها یکی دو قطعه از اشعارش در دست است. در عرصه ورزش، سوارکاری لایق بود و توصیه به سوارکاری، تیراندازی و شنا می کرد. علامه سیدمحمدحسین طباطبایی در ترویج فلسفه اسلامی، تفکر شیعی در خارج از جهان اسلام و ترویج اندیشههای عرفانی و شهودی مطابق با اصول اسلامی به نگارش و تألیف کتب اسلامی پرداخت آثار علمی زیادی از خود به جای گذاشت. او نگارش بیست جلدی
تفسیرالمیزان را از سال ۱۳۳۳ش آغاز کرد و پس از هفده سال به پایان رساند. به گفته مرتضی مطهری می توان ادعا کرد بهترین تفسیری که از صدر اسلام تا امروز در میان شیعه و سنی نوشته شده، همین تفسير است. از دیگر اثرات ماندگار علامه، مباحثات او با پروفسور
هانری کربن استاد دانشگاه و اسلام شناس غربی است که بیش از بیست سال به طول انجامید و نتایج این مباحثات به چهار زبان عربی، فارسی، فرانسه و انگلیسی منتشر شد.
سید محمدحسین طباطبایی پس از سالیانی خدمات مفید در عرصه علوم اسلامی در ۲۴ آبان ۱۳۶۰ از دنیا رفت. علامه طباطبایی را از اولیای خدا دانسته اند که همواره در حال مراقبت از نفس بوده است. او مانند همه عارفان و عاشقان خداوند متعال سعی و تلاش خود را در جلب رضای دوست به کار می برده است.
