انفال آیه ۴۵
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿٤٥﴾
ای اهل ایمان! هنگامی که (در میدان نبرد) با گروهی (از مشرکان و کافران) برخورد کردید، ایستادگی نمایید و خدا را بسیار یاد کنید تا رستگار شوید. (۴۵)
[ویرایش]
استقامت و پایداری
[ویرایش]
۱- اهل ایمان وظیفه دار پایدارى در نبرد با دشمنان دین (یأیها الذین ءامنوا إذا لقیتم فئة فاثبتوا) «لقاء» مصدر «لقیتم» به معناى رو در رو شدن و برخورد کردن است و مراد از آن به مناسبت سیاق آیه، برخورد نظامى، یعنى پیکار و نبرد، مى باشد.
۲- لزوم زیاد یاد کردن خدا به هنگام رویارویى با دشمنان دین و نبرد با آنان (إذا لقیتم فئة فاثبتوا و اذکروا اللّه کثیرا) «اذکروا اللّه» مى تواند عطف بر «اثبتوا» باشد که در حقیقت جواب شرط «إذا لقیتم» خواهد بود. بر این مبنا مقصود، زیاد یاد کردن خدا به هنگام نبرد است. همچنین «اذکروا ... » مى تواند جمله مستانفه باشد. در این صورت زیاد یاد کردن خدا برنامه اى است براى تمامى مراحل زندگى که از مصادیق آن هنگام رویارویى با دشمنان است.
۳- پایدارى اهل ایمان در صحنه هاى پیکار همراه با یاد مداوم خدا، زمینه ساز پیروزى آنان بر دشمنان دین (فاثبتوا و اذکروا اللّه کثیرا لعلکم تفلحون) «لعلکم» علاوه بر اینکه متعلق بر «اذکروا اللّه» است، مى تواند متعلق به «فاثبتوا» نیز باشد. در این صورت مراد از «فلاح»، پیروزى در جنگ است.
۴- سعادت و رستگارى مؤمنان در گرو جهاد و کثرت یاد خداست. (إذا لقیتم فئة فاثبتوا و اذکروا اللّه کثیرا لعلکم تفلحون) در برداشت فوق «فلاح» به معناى سعادت و رستگارى گرفته شده است.
[ویرایش]
«فِئَةً»: دسته. گروه.
«فِئَة» از مادّه «فَیْىء» در اصل به معناى بازگشت است و از آنجا که جمعیتى که پشتیبان یکدیگرند هر یک به کمک دیگرى باز مى گردد، به آنها «فِئَة» (بر وزن هبه) اطلاق شده است. در اقرب الموارد گفته: تاء آن عوض از ياء است كه اصل آن «فأى» است و از كليات ابوالبقاء نقل كرده: فئة جماعتى است كه در يارى به يكديگر رجوع كنند. ناگفته نماند اين در صورتى است كه فئة را از «فى‌ء» بگيريم كه به معنى رجوع است چنانكه راغب عقيده دارد. (بقره:۲۴۹). چه بسا گروه كمى كه به اذن خدا بر گروهى بسيار غلبه كرده است. (آل عمران:۱۳). براى شما در دو گروه كه با هم روبه رو شدند آيتى بود گروهى در راه خدا مى‌جنگيد و گروه ديگر كافر بود. (نساء:۸۸). رجوع شود به «ركس».
«فَاثْبُتُوا وَ اذْکُرُوا ...»: دو عامل پیروزی، یکی پایداری و دومی در همه حال به یاد خدا بودن و ذکر خدا کردن است.
