طلبه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
به کسانی که در حوزه‌های علمیه به تحصیل علوم اسلامی مشغول هستند طلبه هم گفته می‌شود.
[ویرایش]
طلبه در زبان عربی، جمع طالب، به معنای دانش پژوهان و جویندگان علم است و در زبان فارسی آن را به صورت مفرد و به معنی دانشجوی علوم دینی به کار می برند. از قرن اول هجری که مباحث دینی در قالب علوم گوناگون در آمد و حلقه های درس بزرگان اسلام بویژه امامان معصوم تشکیل شد، کسانی به عنوان فراگیرندگان این علوم در این کلاسها گرد آمدند و رفته رفته حوزه های علمی در سراسر جهان اسلام شکل گرفت و شهرهایی چون مدینه، بغداد، قرطبه در اندلس، قیروان در تونس، فسطاط در مصر، دمشق، کوفه، بصره، مرو، نیشابور، موصل، حلب، قم و ری به مراکزی برای گسترش معارف اسلامی در امد و کسانی از بزرگان علوم دینی در مدارس این شهرها به تدریس پرداختند. از آن پس، حوزه های علوم اسلامی در دیگر شهرها و ممالک اسلامی تشکیل و بر دامنه فراگیرندگان این علوم نیز افزوده شد
در ایران نیز مهم ترین حوزه های علمیه در قم، ری، مشهد، اصفهان، تهران و تبریز شکل گرفت و به طور مشخص از دوره صفویه به بعد که شیعه به عنوان مذهب رسمی ایران شناخته شد، عالمان شیعی با آسودگی خاطر و امنیتی بیشتر به ترویج احکام اسلام پرداختند و مردم نیز دانشجویان این حوزه های علمی را "طلبه" نامیدند . طلبه های حوزه های علمیه در سه دوره مشخص مقدمات، سطح و خارج به فراگیری دروسی نظیر صرف و نحو، منطق، اصول، فقه، کلام تفسير، عقاید، اخلاق و جز آن می پردازند. طلبه ها معمولا در اتاق های کوچک مدارس علمی زندگی می کنند این اتاقهای کوچک را
حجره می گویند. از دیرباز تاکنون این مدارس با حداقل امکانات اداره می شد، دانشجویان علوم دینی نیز علی رغم شرایط سخت، به فراگیری دروس گوناگون می پردازند. این شیوه زندگی ساده، نمونه ای از کوشش فداکارانه در راه کسب علم است که از آن به "زی طلبگی" "زندگی طلبه ای" یاد می شود.
هر دانشجوی
حوزه علمیه زمانی که موفق به گذراندن بخشی از دروس می شود، نامش در فهرست دانشجویان رسمی حوزه ثبت شده از آن پس کمک هزینه تحصیلی "شهریه" دریافت می دارد. معمولا
مراجع تقلید و برخی از استادان بزرگ حوزه از محل وجوهاتی که مردم در اختیارشان قرار می دهند، شهریه ای به طلبه ها می پردازند که عمدتا اداره زندگی با آن بسیار دشوار و سخت است . طلبه ها به هنگام تحصیل در انتخاب مدرسه، استاد، درس و زمان درس ازادند و مهم ترین ویژگی آنان، اظهار نظر کردن درباره درس و ایراد اشكال به مطالب استاد در حین درس است. این در حالی است که استاد نیز منتظر طرح اشکالات شاگردانش برای پاسخ به آنهاست. پس از پایان هر جلسه درس، مهم ترین بخش آموزشی طلبه ها یعنی مباحثه فرا می رسد که آنان در حلقه های کوچک چند نفری به بازگویی درس استاد برای یکدیگر و رفع اشکال از هم بر می آیند
در دوره حکومت پهلوی،
رضاشاه ابتدا محدودیتهایی برای حوزه های علمیه ایجاد کرد و این مراکز را تحت فشارهای متعددی قرار داد و از جمله طلاب را مجبور به شرکت در امتحانات خاصی کرد که از سوی وزارت معارف برگزار می شد. کسانی که در این امتحانات موفق می شدند اجازه بر تن کردن لباس روحانیت را می یافتند و از خدمت سربازی نیز معاف میشدند. اگرچه فشارهای رضا شاه بر مراکز دینی و حوزه های علمیه روز به روز افزایش می یافت؛ اما با رفتن او از این تهدیدها نیز تا حد بسیاری کاسته شد و
محمدرضا پهلوی نیز تا دهه ۱۳۴۰ ش نتوانست پا جای پای پدر بگذارد. در ۱۳۴۲ ش دولت اسدالله علم با وضع آیین نامه ای برای روحانیت کشور، موضوع برقراری آزمون از طلبه ها را دوباره مطرح کرد و از ۱۲۴۵ ش این کار آغاز شد؛ اما به دلیل بی توجهی حوزه های علمیه و مخالفت مراجع بزرگ وقت از جمله امام خمینی، آیت الله گلپایگانی و آیت الله مرعشی نجفی این طرح شکست خورد.
طلاب علوم دینی در جریان نهضت اسلامی از سال ۱۳۴۲ ش همواره یکی از محورهای اساسی مبارزه علیه رژیم شاه به شمار می رفتند و بیشترین تحرکات در حوزه های علمیه از جانب آنان بوده است. آنان نخستین کسانی بودند که به طرفداری از روحانیت شیعه و مرجعیت امام خمینی در برابر رژیم شاه قد برافراشتند و متحمل سختی های فراوانی از جمله زندان، شکنجه، تبعید، دوری از وطن و زندگی مخفی شدند. در سالهای اوج نهضت اسلامی وظیفه به صحنه کشاندن مردم برای شرکت در مبارزات علیه رژیم پهلوی را هم آنان بر دوش کشیدند و در تمام راهپیمایی ها و اعتراضات گسترده، حضوری پررنگ داشتند.
طلبه ها به دلیل توجه به مسائل اخلاقی و فراگیری معارف گوناگون از جمله قشرهای مورد اعتماد عموم مردم بوده اند. در دوره جنگ تحمیلی نیز طلبه های حوزه های علمیه دوشادوش دیگر نیروهای مردمی، داوطلبانه راهی جبهه های نبرد شدند و علاوه بر امور تبلیغی، در رسته های گوناگون نظامی نیز حضور داشتند.
تیپ رزمی امام جعفرصادق متشکل از طلبه های حوزه های علمیه، نمونه ای از فعالیت های آنان در دوران جنگ است. در جریان انقلاب اسلامی و جنگ هشت ساله عراق علیه ایران شمار زیادی از طلبه های حوزه های علمیه سراسر کشور به شهادت رسیدند . گفته می شود درصد طلبه های شهید حوزه های علمیه نسبت به سایر قشرهای جامعه بیشتر بوده است.
[ویرایش]
شهدای عصر مشروطه (سال ۱۲۷۵) تا وقوع انقلاب اسلامی (سال ۱۳۵۷) : ۵۷ نفر
شهدای انقلاب اسلامی تا قبل از شروع دفاع مقدس: ۴۰ نفر
شهدای دوران دفاع مقدس تا پایان سال ۱۳۶۷: ۳۶۴۱ نفر
شهدای پس از دوران دفاع مقدس تاکنون (شهدای ترور): ۱۱۱ نفر
شهدای پس از دوران دفاع مقدس تاکنون (شهدای مدافع حرم): ۳۸ نفر
شهدای غیرایرانی که در ایران مدفون هستند ۴۸ نفر
شهدای روحانی مفقودالاثر: ۹۳ نفر
۳۳۱۴ نفر عضویت بسیجی
۳۸۱ نفر عضویت سپاه
۲۷ نفر عضویت ارتش
۱۶ نفر عضویت نیروی انتظامی
۳۳ نفر عضویت جهاد سازندگی
۲۱ نفر عضویت قوه قضائیه
۲۲ نفر عضویت مجلس شورای اسلامی
۶ نفر صدا وسیما
۶۷ نفر طلبه وظیفه
۱۲۲۲ نفر از شهدای روحانی دفاع مقدس علاوه بر نقش و رسالت طلبگی خود، دارای مسئولیت های رزمی و نظامی بوده اند؛
فرمانده قرارگاه، لشکر، تیپ، گردان، سپاه ناحیه: ۲۲ نفر
فرمانده گردان، گروهان و دسته: ۲۲۲ نفر
سایر رسته های نظامی (اطلاعات و عملیات، تک تیرانداز، امدادگر، غواص و ...): ۹۲۸ نفر
مسئول تبلیغات: ۵۰ نفر
[ویرایش]
بیشترین تعداد شهید با سن ۱۸ سال بوده اند که تعداد آنها به ۴۹۶ شهید می رسد.
بیشترین شهید در سال ۱۳۶۵ بوده اند که تعداد آنها به ۱۲۱۴ شهید می رسد.
بیشترین شهید متعلق به عملیات کربلای۵ است که تعداد آنها به ۵۶۷ شهید می رسد.
بیشترین شهید متعلق به استان اصفهان می باشد که تعداد شهدای این استان به ۵۴۳ شهید می رسد.
بیشترین شهید متعلق به شهرستان اصفهان می باشد که تعداد شهدای آن به ۱۶۰ شهید می رسد.
بیشترین شهدای روحانی با مسئولیت رزمی تبلیغی در جبهه های نبرد حضور داشتند که تعداد آنها به ۱۷۶۷ شهید می رسد.
در بین شهدای روحانی ۵۴۵ شهید از سادات می باشند.
بیشترین توصیه انجام شده توسط شهدای روحانی در وصیت نامه های آنها مربوط به توحید و ایمان به خداوند است که تعداد این توصیه ها ۲۴۰۰ مورد می باشد.
