• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 
استان تهران
IranTehran
موقعیت استان تهران در ایران
کشور ایران
مرکز استان شهر تهران
تعداد شهرستان ۱۶ شهرستان
زبان اصلی فارسی
تاسیس ۱۳۵۷
اطلاعات آماری
جمعیت (۱۴۰۰) ۱۴٬۰۳۳٬۴۰۰
تعداد شهدا بیش از ۲۱ هزار شهید

استان تهران با وسعتی حدود ۱۳٬۶۸۸ کیلومتر مربّع در شمال ایران و در جنوب بخش مرکزی رشته کوه البرز قرار دارد. این استان از شمال به استان مازندران ، از جنوب به استان قم ، از جنوب‌غربی به استان مرکزی ، از غرب به استان البرز و از شرق به استان سمنان محدود می‌شود. دماوند، شهر ری و ورامین از شهرهای مهم این استان محسوب می‌شوند. شهر تهران بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر ایران، مرکز این استان است. استان قم و استان البرز سابق قسمتی از استان تهران بودند که بعداً از این استان مستقل و جدا شدند.


۱ - وجه تسمیه

[ویرایش]

تهران، شهرى كه امروز مركز سياسى و ادارى كشور ایران است، در گذشته اى نه چندان دور روستایی كوچك تابعه شهر ری بوده است. احتمالا در روزگاران كهن قشلاق مردمى بوده كه تابستان ها در شميران ييلاق می کردند. درباره اينکه چگونه آن آبادى كوچك و اين شهر بزرگ امروز، نام تهران گرفته نظرات مختلفى ابراز شده است. برخى معتقدند كه تهران در اصل كهران به معناى گرمستان و گرمگاه بوده است. عده اى ديگر معتقدند كه وجه تسميه آن بدان علت می باشد كه تيره اى از سلسله طاهریان در اين مكان سكونت داشته اند. گروه ديگرى در وجه تسميه آن آورده اند: ساكنان آن از ترس دشمن، خانه هاى خود را در زيرزمين مى ساختند و هنگامى كه دشمن به آنها حمله مى نمود به خانه هاى خود در زيرزمين پناه مى بردند. از اين رو آن را «ته ران » مى گفتند كه از دو جزء «ته » به معناى زير و كف و «ران » به معناى راننده (از فعل راندن) تشكیل شده است. يعنى كسى كه در زير زمين حركت می كىند. قزوينى در آثار بلاد درباره تهران نوشته است: «خانه هاى اهالى طهران در زير زمين ساخته شده و به مانند لانه ى‌ مورچگان است، هرگاه دشمنانى به آنان حمله ور شوند ساكنان طهران فورا در خانه هاى زيرزمينى خود پنهان مى شوند.

۲ - زبان و گویش

[ویرایش]

تهران در تقسیمات کشوری قدیم و پیش از این که پایتخت ایران شود از ملحقات شهر تاریخی ری بوده است؛ بنابراین گویش مردم این شهر نیز از شعب گویش راجی یا رازی، همان زبانی که از زبان پهلوی منشعب و در شمال و شمال غربی و مغرب و جنوب ایران رواج داشته، بوده است. به تصریح شمس قیس رازی زبان مردم شهر ری و از جمله تهران، حد فاصل زبان دری مشرق و زبان پهلوی مغرب و جنوب ایران محسوب می گردیده است. امروزه از این گویش اثری برجا نمانده است. این گویش در زبان چند نسل پیش مردم روستائیان مناطق دولاب و شمیران و کن و سولقان شنیده می شد.






جعبه ابزار