پادگان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پادگان به محلی گفته می شود که گروه مشخصی از سربازان و نظامیان در آن مکان گرد آمده اند و به فراگیری آموزشهای نظامی تمرین و حفظ آمادگی خود می پردازند. "پاده" در زبان پهلوی به معنی نگهبانی و محافظت است و در زبان اوستایی، در دوره ساسانیان، به یکی از دو بخش اصلی تشکیل دهنده طبقه جنگیان یا همان نظامیان، "پایگان" یا "پادگان" به معنای پیاده نظام گفته می شد. بخش دیگر طبقه جنگیان را "اسواران" یا سواره نظام تشکیل می داد. در سال ۱۳۱۹ ش فهرستی از واژه های نو منتشر شد که در فرهنگستان ایران پذیرفته شده بود. در این فهرست، پادگان، برابر "ساخلو" قرار گرفت و این گونه تعریف شد: گروهی از سربازان که برای محافظت محلی، در آنجا متوقف می شوند. با گذشت زمان، پادگان تعریف جامع تری یافت و امروزه از این محل برای پشتیبانی سربازان و ادوات جنگی به هنگام نبرد؛ و در دوران صلح برای حفظ آمادگی های دفاعی و شرکت در برنامه های توسعه و سازندگی در کشور، از آن استفاده می شود .
این موزه پادگان ها به تناسب نوع ماموریتی که برای شان تعریف شده است، دارای تأسیسات متعددی از جمله اسایشگاه ها، مراکز آموزشی، انبار کالا، بیمارستان و درمانگاه، تجهیزات مخابراتی، باند فرود هواپیماهای سبک و سنگین و هلیکوپتر، خطوط آهن، بندرگاه و اسکله، آشیانه هواپیما و ... است. از جمله پادگان هایی که از دیرباز در کشور وجود داشته است و همچنان از آنها استفاده می شود می توان از پادگان های ولی عصر (عشرت آباد)، حر (باغ شاه) در تهران و پادگان عجب شیر در شهرستان عجب شیر یاد کرد. معمولا سربازان و نظامیان جز در مواقع جنگ و کمک رسانی به حادثه دیدگان ناشی از بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله، در پادگان ها به سر می برند؛ اما در دوره انقلاب، سربازان بنا به دستور فرماندهان خود و برای رویارویی با تظاهرکنندگان، بارها پادگان ها را ترک کردند و به خیابان ها آمدند و هر بار برای مدتی در نقاط حساس و پرتردد شهرها بویژه در تهران، در برابر مردم صف آرایی کردند. آنها با تجهیزات سبک و سنگین خود مثل مسلسل ها، تانک و نفربرهای زرهی که برای نبرد با دشمن مسلح طراحی شده است، به خیابان ها می آمدند تا با ایجاد ترس در مردم، آنان را از ادامه اعتراضات خود نسبت به حکومت شاه بازدارند.
این رویارویی که اغلب منجر به کشته یا زخمی شدن شماری از مردم می کردید، در برخی مواقع تلفاتی نیز از نیروهای نظامی بر جای می گذاشت. با اوج گیری انقلاب، بنا به فرمان امام خمینی در ۱۱ آذر ۱۱۵۲، گروه هایی از سربازها از پادگانها فرار کردند و به مردم پیوستند. این اتفاق خیلی زود رژیم شاه را به دستپاچگی انداخت ولی کنترل شدید نظامیان، سودی به حال دولت نداشت و در روزهای پیروزی انقلاب مردم با دستان خالی به پادگانها هجوم بردند و رژیم شاه را
خلع سلاح کردند. مهم ترین واقعه ای که در دوره انقلاب در یکی از پادگان ها رخ داد، حادثه
ترور فرماندهان و افسران گارد شاهنشاهی در پادگان لویزان تهران بود. در روز عاشورای سال ۱۳۵۷ ش (۲۰ آذر)، هم زمان با
تظاهرات میلیونی مردم در خیابانهای تهران، گروهبان دوم
اسماعیل سلامت بخش به همراه سرباز وظیفه
ناصر امین امیدی عاید با حمله به محل غذاخوری افسران، آنان را به رگبار گلوله بستند. گفته شده است که در این حادثه چهارده نفر کشته و ۳۸ نفر زخمی شدند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با آغاز حرکت های
ضد انقلاب در نقاط مختلف کشور، پادگانها به محلهای تجمع نظامیان و نیروهای داوطلب مردمی برای رویارویی با ضدانقلاب تبدیل شد. با شروع جنگ تحمیلی نیز پادگانها، مأموریتهای اصلی خود را بازیافتند و به تجهیز و پشتیبانی نیروهای رزمنده در جبهه های جنگ پرداختند. از میان پادگانهای معروفی که در طول جنگ هشت ساله، محل تجمع و اعزام رزمندگان به خطوط عملیاتی بود، می توان به
پادگان دو کوهه در اندیمشک و
پادگان حمید در بستان و
پادگان ابوذر در غرب کشور اشاره کرد.
