مدرسه علمیه خان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مدرسه علمیه خان یکی از قدیمی ترین مدارس علمیه شهر قم در سال ۱۱۲۳ق توسط
مهدیقلی خان از رجال دوره صفویه، نوه قرچقای خان (سپهسالار شاه عباس اول) در جوار
حرم مطهر حضرت معصومه بنا شده است و به جهت نزدیکی به گذر عبدالله خان در این شهر به مدرسه خان شهرت یافت و به روایاتی مشهورتر به تأثیر از نام مهدیقلی خان به این نام معروف شد. ساختمان اولیه این مدرسه علمیه که در یک طبقه با چهار اتاق ساخته شده بود، سال ۱۳۷۸ق توسط
آیت الله بروجردی که به دعوت علمای قم به این شهر آمده بود بازسازی شد و در ۱۷ ربیع الاول ۱۳۷۹ با وسعت بیشتری در سه طبقه با ۵۹ اتاق برای استفاده حدود یکصدنفر از طلاب افتتاح شد و به جایگاهی برای تحصیل و تدریس علمای بزرگی همچون ایت الله بروجردی، آیت الله
میرزاهاشم آملی ، آیت الله
محمدتقی بهجت ، آیت الله
محمدی گیلانی و آیت الله اشتهاردی تبدیل گردید.
از جمله فعالیتهای سیاسی پیش از پیروزی انقلاب در این مدرسه برگزاری جشن آزادی
امام خمینی در سال ۱۳۴۳ و چاپ و پخش نشریه بعثت در سالهای ۴۳ و ۴۴ ش زیر نظر
علی حجتی کرمانی با همکاری عده ای از روحانیون بوده است که اوج گیری انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۶ش این مدرسه را در کنار
مدرسه فیضیه در شهر قم به مرکزی برای مبارزه علیه رژیم با پخش اعلامیه و تجمعات اعتراض آمیز تبدیل کرد. بنابر گزارشهای موجود، طلاب این مدرسه اولین اعتراضات خود را پس از انتشار مقاله استعمار سرخ و سیاه در روزنامه اطلاعات به تاریخ ۱۷دی ۱۳۵۶ با برگزاری تجمعات و تظاهرات در روزهای ۱۸ و ۱۹ همان ماه نشان دادند که با درگیری و دخالت مأمورین انتظامی به پایان رسید. در فروردین ماه ۱۳۵۷ مبارزات طلاب در این مدرسه شدت بیشتری گرفت که در دوم فروردین با نصب پرچم سیاه در جلو در ورودی مسجد به عنوان عزاداری در ایام عیدنوروز با اجتماع در این مسجد به دادن شعار علیه رژیم پرداختند که منجر به درگیری با مأمورین و دستگیری عدهای از طلاب شد. در ۲۷ فروردین ۱۳۵۷ عده ای از طلاب پس از اقامه نماز جماعت مغرب و عشاء به قصد تظاهرات از این مدرسه خارج شدند که مأمورین انتظامی با مضروب ساختن و دستگیری عده ای از طلاب از این تظاهرات جلوگیری کردند.
اجتماعات اعتراض آمیز طلاب این مدرسه در فروردین و اردیبهشت سال ۱۳۵۷ باعث شد که
ساواک این مدرسه را به شدت زیر نظر گرفته و فعالیتهای طلاب این مدرسه را کنترل نماید و در ۱۲ خرداد ۵۷ با وارد شدن به مدرسه خان هفت نفر را به جرم توزیع اعلامیه در این مدرسه بازداشت کرد؛ اما طلاب این مدرسه به همراه دیگر طلاب شهر قم به فعالیتهای خود علیه رژیم تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه دادند. در زمان حیات آیت الله بروجردی نظارت بر امورات مدرسه به عهده حجت الاسلام مجتبی عراقی بود و پس از درگذشت آیت الله بروجردی تولیت این مدرسه را به ترتیب حجت الاسلام سیدمحمدحسن طباطبایی، حجت الاسلام محمدصادق طباطبایی و آیت الله علوی طباطبایی بروجردی عهده دار شدند.
