بقره آیه ۲۵۱
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ ﴿٢٥١﴾
پس آنان را به توفیق خدا شکست دادند. و داود (جوان مؤمن نیرومندی که در سپاه طالوت بود) جالوت را کشت، و خدا او را فرمانروایی و حکمت داد، و از آنچه می خواست به او آموخت. و اگر خدا (تجاوز و ستم) برخی از مردم را به وسیله برخی دیگر دفع نمی‌کرد، قطعاً زمین را فساد فرا می گرفت؛ ولی خدا نسبت به جهانیان دارای فضل و احسان است. (۲۵۱)
[ویرایش]
جهت دستیابى به پیروزى بر دشمن باید به قلب لشکر و فرماندهى آن ضربه زد.
اعطاى مسؤولیت به فرد، باید پس از احراز صلاحیّت وى باشد.
حکمت و علم، دو ویژگى لازم براى زمامداران الهى است.
دفع فساد از روى زمین، از آثار پیکار حقّ علیه باطل است
[ویرایش]
صبر، ثبات قدم و نصرت الهى، از عوامل پیروزى بر دشمنان است . فاء تفریع در «فهزموهم» بیانگر این است که پیروزى اهل ایمان و هزیمت جالوتیان، نتیجه مطالب گذشته (صبر، ثبات قدم و ... ) بوده است. حرکت و اقدام عملى، مقدمه اى براى دعا و استجابت آن (و لمّا برزوا ... قالوا ربّنا ... فهزموهم) مؤمنانِ به طالوت صرفاً دعا نکردند; بلکه پس از آنکه دست به عمل زدند و خود را مهیّاى جنگ نمودند، دعا کردند و آنگاه دعایشان مستجاب شد.
ضرورت ضربه زدن به قلب لشکر و فرماندهى آن، جهت دستیابى به پیروزى بر دشمن ، بنابراینکه «واو» در «و قتل ... » حالیّه باشد و با الغاى خصوصیّت از مورد. اعطاى مسؤولیت به فرد، باید پس از احراز صلاحیّت وى باشد. (و قتل داود جالوت و اتیه اللّه الملک) پس از اینکه لیاقت داود (در کشتن جالوت) روشن شد، خداوند به او ملک عطا نمود.
حکمت و علم، دو ویژگى لازم براى زمامداران الهى است. پس از بیان حکومت دو ویژگى دیگر بیان شده است: حکمت و علم. تا اشاره کند که اعطاى ملک و سلطنت الهى، مقتضى اعطاى علم و حکمت است; یعنى زمامدار الهى نمى تواند فاقد این دو ویژگى باشد.
خداوند، بردارنده فساد از روى زمین، به وسیله دفع تجاوز آدمیان از یکدیگر . دفع فساد از روى زمین، از آثار پیکار حقّ علیه باطل است. دفع فساد و تجاوزطلبى انسانها به وسیله یکدیگر، پرتویى از تفضّلِ جهانشمولِ الهى
ترک مبارزه با حاکمان ستمگر تا هزیمت آنان، زمینه ساز فسادگرى در زمین است. تحقّق اراده الهى، به وسیله عوامل طبیعى (و لو لا دفع اللّه النّاس بعضهم ببعض) کلمه «لو لا» حاکى از اراده الهى بر عدم فراگیرى فساد در زمین است و خداوند این خواست خویش را با مبارزه انسانهاى حقجو علیه متجاوزان، صورت مى دهد.
[ویرایش]
ایشان را شکستند و فراری دادند. شكست دادن. (بقره:۲۵۱). آنها را به يارى خدا شكست دادند و داود جالوت را كشت. راغب گويد: اصل آن فشردن چيزى است تا بشكند مانند فشردن خيك خشك (قمر:۴۵). به زودى آن جمع شكست خورده و فرار خواهند كرد. (ص:۱۱). «ما» براى تقليل است «هُنالِكَ» اشاره به مكان بعيد است شايد مراد از آن «بدر» باشد كه از مكه به آنجا اشاره شده است. كه كفار مكه در آنجا شكست خوردند يعنى: اينها لشكرى كم و شكست خورده‌اند در آنجا، و از احزابى هستند كه در گذشته بر عليه پيامبران دسته بندى كردند.
«آتَاهُ»: بدو داد.
«حِکْمَة»: مراد نبوّت است که انزال تورات بیانگر آن است
